मासुलाई प्रोटिनको राम्रो स्रोतको रूपमा मानिन्छ । मासुबाट प्राप्त हुने प्रोटिनमा बढी ‘बायोलोजिकल भ्यालु’ हुन्छ । यसको अर्थ मासुमा भएको प्रोटिनलाई शरीरले बढी सोस्न र प्रयोग गर्न सक्छ ।

सही ढंगले सही मात्रामा मासु खाने हो भने त्यसले शरीरलाई फाइदा गर्छ । तर सही किसिमको मासु छनोट गर्न, भण्डारण गर्न, पकाउन र खान जानिंदैन भने त्यसबेला मासु हानिकारक बन्ने पोषणविद् आरेम कार्की बताउँछन् ।

दैनिक कति मासु खाने ?

मानिसको तौल, शारीरिक बनावट, कामको प्रकृति, व्यायाम र स्वास्थ्य अवस्थाअनुसार मासु कति खाने भन्ने कुरा निर्धारण हुन्छ । एक वयस्क मान्छेले दैनिक प्रतिकिलो तौल एक ग्राम मासु खान सक्छन् । उदाहरणका लागि ७० केजी तौल भएको व्यक्तिले ७० ग्राम मासु (चारदेखि पाँच टुक्रा) मासु खानु राम्रो हुने पोषणविद् कार्की बताउँछन् ।

जर्मन पोषण समाज र विश्व क्यान्सर अनुसन्धान कोषले एक हप्तामा ५०० ग्राम भन्दा बढी मासु नखान सुझाव दिन्छ । साथै ससेज र सलामी जस्ता प्रशोधित मासुबाट जोगिनुपर्ने बताउँछ । यसमा सोडियम नाइट्रेट हुन्छ, जसले स्वास्थ्यलाई हानि पुर्‍याउँछ ।

एक सामान्य व्यक्तिले दैनिक लगभग एक सय ग्राम (पाँचदेखि छ टुक्रा) मासु खाँदा स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुन्छ । तर कुनै व्यक्तिले दैनिक ३०० ग्राम मासु खान्छ भने शरीरमा प्रोटिनको मात्रा बढी भएर कालान्तरमा युरिक एसिडको समस्या, मिर्गौलासम्बन्धी समस्या निम्तिने सम्भावना बढ्ने कार्की बताउँछन् ।

मासुमा पाइने मूल पोषक तत्त्व

विशेषगरी मासुमा प्रोटिन, भिटामिन बी-१२ तथा फलामको मात्रा उच्च हुने पोषणविद् भूपाल बानियाँ बताउँछन् । ‘मासुबाट प्राप्त हुने प्रोटिनमा बढी बायोलोजिकल भ्यालु भएको हुन्छ । यसको अर्थ मासुमा भएको प्रोटिनलाई शरीरले बढी सोस्न र प्रयोग गर्न सक्छ,’ उनी भन्छन् ।

‘नेपालीहरूको खानामा प्रोटिनको मुख्य स्रोतको रूपमा मासु रहँदै आएको छ । मासुमा अन्न वा बिरुवाबाट आउने प्रोटिनभन्दा शरीरलाई चाहिने सबैखाले प्रोटिन र खनिज तत्त्व पाइन्छ,’ बानियाँ भन्छन्, ‘मासुमा भिटामिन र चिल्लो पदार्थ पनि पाइने भएकाले यो पोषिलो हुन्छ । कुपोषण भएकाहरूको वजन बढाउन तथा शल्यक्रिया गरेकाहरूको घाउ चाँडो निको पार्न समेत मासुमा भएको प्रोटिनले मद्दत गर्छ ।’

पोषणका लागि सबैभन्दा उपयुक्त मासु

सेतो मासुमा रातो मासुमा भन्दा बोसो, प्रोटिन र कम क्यालोरी हुन्छ । साथै ओमेगा–३ र ओमेगा–६ फ्याटी एसिड पनि पाइन्छ । जसले गर्दा एलडीएलको अर्थात् खराब कोलेस्टेरोल स्तर कम गर्न र एचडीएल (राम्रो कोलेस्टेरोल)को स्तर बढाउन मद्दत गर्छ । त्यसैले पोषणको लागि सबैभन्दा उपयुक्त मासु सेतो मासु अर्थात् कुखुराको मासु भएको पोषणविद् बानियाँ बताउँछन् ।

बेलायती अखबार द गार्डियनको रिपोर्टअनुसार रातो मासु र प्रशोधित मासु खाँदा मानिसमा मुटुरोग, टाइप–२ मधुमेह र निश्चित प्रकारको क्यान्सरको जोखिम निकै बढ्छ ।